کد مطلب:181 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:431
نماز قضا
مسأله 1193ـ هركس نماز واجب را در وقت آن ترك كند باید قضای آن را به جا آورد، هر چند در تمام وقت نماز خواب بوده، یا به واسطه بیماری، یا مستی، نماز را نخوانده باشد، امّا كسی كه در تمام وقت بی هوش بوده، قضا بر او واجب نیست، همچنین كافری كه مسلمان شده و زنی كه در حال حیض یا نفاس بوده.
مسأله 1194ـ هرگاه بعد از وقت نماز بفهمد نمازی را كه خوانده باطل بوده باید آن را قضا كند.
مسأله 1195ـ كسی كه نماز قضا برعهده دارد باید درخواندن آن كوتاهی نكند، ولی واجب نیست آن را فوراً به جا آورد، مگر آنكه یك یا دو نماز قبل از آن قضا شده باشد كه احتیاط واجب این است كه پیش از نماز همان روز آن را قضا كند.
مسأله 1196ـ كسی كه نماز قضا بر ذمّه دارد می تواند نماز مستحبّی بخواند و خواندن نماز قضا قبل از نماز یومیّه یا بعد از آن مانعی ندارد.
مسأله 1197ـ اگر كسی گمان دارد بعضی از نمازهای گذشته او صحیح نبوده، یا
[226]
فراموش كرده است، احتیاط مستحب آن است كه قضای آن را به جا آورد.
مسأله 1198ـ در نماز قضا ترتیب واجب نیست، جز در میان قضای ظهر و عصر و مغرب و عشاء از یك روز.
مسأله 1199ـ كسی كه چند نماز از او قضا شده و شماره آنها را نمی داند، مثلاً نمی داند دو نماز بوده یا سه نماز، كافی است مقدار كمتر را بخواند، امّا اگر قبلاً شماره آنها را می دانسته، ولی به واسطه سهل انگاری فراموش كرده، احتیاط واجب آن است كه مقدار بیشتر را بخواند.
مسأله 1200ـ كسی كه نماز قضا از روزهای پیش بر ذمّه دارد می تواند قبل از خواندن نماز قضا به نمازادای روزانه مشغول شود، مگر آنكه یك یا دو نماز قبل از آن باشد كه بنابر احتیاط واجب باید قبلاً بجا آورد.
مسأله 1201ـ كسی كه می داند یك نماز چهار ركعتی بر ذمّه دارد، امّا نمی داند قضای ظهر بوده یا عصر یا عشاء اگر یك نماز چهار ركعتی به نیّت ما فی الذّمّه یعنی قضایی كه بر عهده اوست بخواند كافی است و در بلند خواندن و آهسته خواندن حمد و سوره مخیّر است.
مسأله 1202ـ هیچ كس نمی تواند نماز قضای دیگری را كه در حال حیات است
به جا آورد، هر چند او از خواندن نماز قضا عاجز باشد، امّا بعد از مردن
مانعی ندارد.
مسأله 1203ـ نماز قضا را می توان با جماعت خواند، خواه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا، ولی احتیاط این است كه هر دو یك نماز را بخوانند، مثلاً نماز قضای ظهر را با نماز ظهر بخواند و نماز قضای عصر را با نماز عصر.
مسأله 1204ـ مستحبّ است كودكی كه خوب و بد را تمیز می دهد به نماز خواندن و سایر عبادتها عادت دهند، بلكه مستحبّ است او را به قضای نماز تشویق كنند (البتّه نباید این كار به صورتی انجام گیرد كه موجب ناراحتی و بیزاری او از نماز گردد).
[227]
نماز قضای پدر و مادر
مسأله 1205ـ بر پسر بزرگتر (یعنی بزرگترین پسری كه بعد از مرگ آنها در حال حیات است) واجب است كه نماز و روزه هایی كه از پدر یا مادرش فوت شده و از روی نافرمانی نبوده و توانایی بر قضا داشته، بعد از مرگ آنها به جا آورد، بلكه اگر از روی نافرمانی هم ترك كرده باشد بنابر احتیاط مستحب باید به همین طور عمل كند، همچنین روزه ای را كه در سفر نگرفته هرچند توانایی قضای آن را پیدا نكرده احتیاط آن است كه پسر بزرگتر قضا نماید.
مواردی كه نماز قضای پدر و مادر بر پسر بزرگتر واجب نیست
مسأله 1206ـ هرگاه شخص دیگری آن نماز و روزه را قضا نماید از پسر بزرگتر ساقط می شود.
مسأله 1207ـ اگر پسر بزرگتر نمی داند كه از پدر یا مادرش نماز و روزه ای قضا شده یا نه، چیزی بر او واجب نیست و تفحّص و جستجو نیز لازم نمی باشد.
مسأله 1208ـ اگر پسر بزرگتر از دنیا برود بر سایر پسران تكلیفی نیست.
مسأله 1209ـ اگر معلوم نباشد پسر بزرگتر كدام است یعنی تاریخ تولّد پسرها درست روشن نباشد، قضای نماز و روزه پدر و مادر بر هیچ كدام واجب نیست، ولی احتیاط مستحب آن است كه بین خودشان قسمت كنند.
مسأله 1210ـ پسر بزرگتر هنگام قضای نماز و روزه پدر و مادر باید به تكلیف خود عمل كند، یعنی دستورات نماز و روزه را مطابق حكم مرجع تقلید خود به جا آورد.
مسأله 1211ـ كسی كه خودش نماز و روزه قضا دارد و نماز و روزه پدر و مادر نیز بر او واجب شده، هركدام را اوّل به جا آورد صحیح است.
مسأله 1212ـ هرگاه پسر بزرگتر در موقع مرگ پدر یا مادر نابالغ یا دیوانه بوده،
[228]
هروقت بالغ و عاقل شود باید نماز و روزه پدر یا مادر را قضا نماید.
نماز استیجاری
مسأله 1213ـ اجیر گرفتن برای قضای نماز و عبادتهای دیگر از طرف اموات خالی از اشكال نیست، مگر در حج و اگر كسی بخواهد در عبادتهای دیگر اجیر بگیرد قصد رجاء كند، امّا به جا آوردن نماز و روزه قضا و همچنین نماز و روزه مستحبّی به قصد قربت و بدون گرفتن اجرت اشكالی ندارد.
مسأله 1214ـ انسان می تواند برای بعضی از كارهای مستحب مانند زیارت قبر پیغمبر(صلی الله علیه وآله) و امامان(علیهم السلام) از طرف زندگان اجیر شود، ولی احتیاط واجب آن است كه پول را برای مقدّمات كار بگیرد و نیز می تواند اعمال مستحبّی را انجام دهد و ثواب آن را به اموات یا زنده ها هدیه نماید.
مسأله 1215ـ كسی كه برای نماز قضای میّت اجیر شده، باید مسائل نماز را بخوبی بداند و قرائت او صحیح باشد.
مسأله 1216ـ شخصی كه می خواهد از طرف دیگری نماز یا روزه، یا عبادت دیگری، به جا آورد باید در موقع نیّت، میّت را معیّن كند، لازم نیست اسم او را بداند، همین اندازه كه علامت و نشانه ای برای او در قصد و نیّت خود قرار دهد كافی است.
مسأله 1217ـ شخص نایب باید خود را به جای میّت فرض كند و عبادتی را كه بر ذمّه اوست قضا نماید و اگر عملی را انجام دهد و ثواب آن را برای او هدیه كند دین او ادا نمی شود.
مسأله 1218ـ در صورتی ذمّه میّت ادا خواهد شد كه اطمینان پیدا شود كه نایب نماز را خوانده است و اگر شك كند كافی نیست، ولی اگر یقین داشته باشد نماز را خوانده امّا نداند صحیح انجام داده یا نه اشكال ندارد.
مسأله 1219ـ اگر نایب بگوید نماز را خوانده ام تنها به گفته او نمی توان قناعت كرد
[229]
مگر این كه فرد مورد اطمینانی باشد.
مسأله 1220ـ شخصی كه از میّت نیابت می كند باید كسی باشد كه در انجام اجزاء و شرایط نماز معذور نباشد، مثلاً كسی كه نشسته نماز می خواند نمی تواند نایب شود، حتّی بنابر احتیاط واجب كسی كه با تیمّم یا جبیره نماز می خواند نیابت نكند.
مسأله 1221ـ مرد می تواند برای زن و زن برای مرد نیابت كند و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز بایدبه وظیفه خودش عمل نماید، نه وظیفه میّت و لازم نیست قضای نمازهای میّت به ترتیب خوانده شود، خواه ترتیب آن را بداند یا نداند، مگر در مورد ظهر و عصر، یا مغرب و عشا از یك روز كه رعایت ترتیب در آن لازم است.
مسأله 1222ـ كسی كه اجیر برای قضای نماز و روزه می شود اگر طرز مخصوصی را با او شرط كنند (مثلاً بگویند نماز را باید در مسجد یا در فلان ساعت بخواند) باید به شرط عمل كند، امّا اگر شرط خاصّی با او نكنند مطابق تكلیف خود و طبق معمول انجام دهد و در مستحبّات نیز آنچه معمول است به جا می آورد و بیش از آن لازم نیست مگر شرط كنند، خواندن نماز آیات نیز تا شرط نكنند لازم نیست.
مسأله 1223ـ هرگاه اشخاص متعدّدی را برای قضای نماز میّت اجیر كند لازم نیست برای هر كدام وقت معیّنی را تعیین نماید، بلكه آنها می توانند در هر وقت كه بخواهند نماز را به جا آورند، ولی برای رعایت ترتیب بین نمازهای قضا احتیاط مستحب آن است كه برای هر كدام از آنها وقتی را معیّن نماید، مثلاً با یكی قرار می گذارد كه در فاصله صبح تا ظهر نماز قضا به جا آورد و با دیگری از ظهر تا شب و نیز بهتر است هریك از آنها مقدار نمازی را كه می خواند با دیگری شبیه باشد، مثلاً اگر از نماز ظهر شروع می كند و تا نماز صبح پایان می دهد (خواه یك شبانه روز بخواند یا چند شبانه روز) دیگری نیز از ظهر شروع كند و به صبح خاتمه دهد.
مسأله 1224ـ هرگاه شخص اجیر پیش از تمام كردن نماز و روزه ای كه اجیر شده بود از دنیا برود درحالیكه اجرت همه آنها را گرفته، اگر شرط كرده باشند تمام نمازها را خودش به جا آورد باید اجرت مقداری را كه نخوانده از مال او برگردانند و اگر
[230]
چنین شرطی نكرده اند باید ورثه از مال او كسی را اجیر كنند تا باقیمانده را بجا آورد و اگر مالی ندارد چیزی بر ورثه واجب نیست، ولی بهتر است دین میّت را ادا كنند.
مسأله 1225ـ هرگاه اجیر پیش از تمام كردن عمل از دنیا برود و خودش نیز نماز قضا بر ذمّه داشته باشد، باید از مال او برای نمازهایی كه اجیر بوده دیگری را اجیر كنند و یا اگر شرط كرده اند خودش به جا آورد باقیمانده را برگردانند، امّا برای نمازهای خودش نمی توانند از مال او بردارند مگر با رضایت ورثه و یا در صورتی كه وصیّت كرده از ثلث مالش به مصرف نماز برسانند.
مسأله 1194ـ هرگاه بعد از وقت نماز بفهمد نمازی را كه خوانده باطل بوده باید آن را قضا كند.
مسأله 1195ـ كسی كه نماز قضا برعهده دارد باید درخواندن آن كوتاهی نكند، ولی واجب نیست آن را فوراً به جا آورد، مگر آنكه یك یا دو نماز قبل از آن قضا شده باشد كه احتیاط واجب این است كه پیش از نماز همان روز آن را قضا كند.
مسأله 1196ـ كسی كه نماز قضا بر ذمّه دارد می تواند نماز مستحبّی بخواند و خواندن نماز قضا قبل از نماز یومیّه یا بعد از آن مانعی ندارد.
مسأله 1197ـ اگر كسی گمان دارد بعضی از نمازهای گذشته او صحیح نبوده، یا
[226]
فراموش كرده است، احتیاط مستحب آن است كه قضای آن را به جا آورد.
مسأله 1198ـ در نماز قضا ترتیب واجب نیست، جز در میان قضای ظهر و عصر و مغرب و عشاء از یك روز.
مسأله 1199ـ كسی كه چند نماز از او قضا شده و شماره آنها را نمی داند، مثلاً نمی داند دو نماز بوده یا سه نماز، كافی است مقدار كمتر را بخواند، امّا اگر قبلاً شماره آنها را می دانسته، ولی به واسطه سهل انگاری فراموش كرده، احتیاط واجب آن است كه مقدار بیشتر را بخواند.
مسأله 1200ـ كسی كه نماز قضا از روزهای پیش بر ذمّه دارد می تواند قبل از خواندن نماز قضا به نمازادای روزانه مشغول شود، مگر آنكه یك یا دو نماز قبل از آن باشد كه بنابر احتیاط واجب باید قبلاً بجا آورد.
مسأله 1201ـ كسی كه می داند یك نماز چهار ركعتی بر ذمّه دارد، امّا نمی داند قضای ظهر بوده یا عصر یا عشاء اگر یك نماز چهار ركعتی به نیّت ما فی الذّمّه یعنی قضایی كه بر عهده اوست بخواند كافی است و در بلند خواندن و آهسته خواندن حمد و سوره مخیّر است.
مسأله 1202ـ هیچ كس نمی تواند نماز قضای دیگری را كه در حال حیات است
به جا آورد، هر چند او از خواندن نماز قضا عاجز باشد، امّا بعد از مردن
مانعی ندارد.
مسأله 1203ـ نماز قضا را می توان با جماعت خواند، خواه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا، ولی احتیاط این است كه هر دو یك نماز را بخوانند، مثلاً نماز قضای ظهر را با نماز ظهر بخواند و نماز قضای عصر را با نماز عصر.
مسأله 1204ـ مستحبّ است كودكی كه خوب و بد را تمیز می دهد به نماز خواندن و سایر عبادتها عادت دهند، بلكه مستحبّ است او را به قضای نماز تشویق كنند (البتّه نباید این كار به صورتی انجام گیرد كه موجب ناراحتی و بیزاری او از نماز گردد).
[227]
نماز قضای پدر و مادر
مسأله 1205ـ بر پسر بزرگتر (یعنی بزرگترین پسری كه بعد از مرگ آنها در حال حیات است) واجب است كه نماز و روزه هایی كه از پدر یا مادرش فوت شده و از روی نافرمانی نبوده و توانایی بر قضا داشته، بعد از مرگ آنها به جا آورد، بلكه اگر از روی نافرمانی هم ترك كرده باشد بنابر احتیاط مستحب باید به همین طور عمل كند، همچنین روزه ای را كه در سفر نگرفته هرچند توانایی قضای آن را پیدا نكرده احتیاط آن است كه پسر بزرگتر قضا نماید.
مواردی كه نماز قضای پدر و مادر بر پسر بزرگتر واجب نیست
مسأله 1206ـ هرگاه شخص دیگری آن نماز و روزه را قضا نماید از پسر بزرگتر ساقط می شود.
مسأله 1207ـ اگر پسر بزرگتر نمی داند كه از پدر یا مادرش نماز و روزه ای قضا شده یا نه، چیزی بر او واجب نیست و تفحّص و جستجو نیز لازم نمی باشد.
مسأله 1208ـ اگر پسر بزرگتر از دنیا برود بر سایر پسران تكلیفی نیست.
مسأله 1209ـ اگر معلوم نباشد پسر بزرگتر كدام است یعنی تاریخ تولّد پسرها درست روشن نباشد، قضای نماز و روزه پدر و مادر بر هیچ كدام واجب نیست، ولی احتیاط مستحب آن است كه بین خودشان قسمت كنند.
مسأله 1210ـ پسر بزرگتر هنگام قضای نماز و روزه پدر و مادر باید به تكلیف خود عمل كند، یعنی دستورات نماز و روزه را مطابق حكم مرجع تقلید خود به جا آورد.
مسأله 1211ـ كسی كه خودش نماز و روزه قضا دارد و نماز و روزه پدر و مادر نیز بر او واجب شده، هركدام را اوّل به جا آورد صحیح است.
مسأله 1212ـ هرگاه پسر بزرگتر در موقع مرگ پدر یا مادر نابالغ یا دیوانه بوده،
[228]
هروقت بالغ و عاقل شود باید نماز و روزه پدر یا مادر را قضا نماید.
نماز استیجاری
مسأله 1213ـ اجیر گرفتن برای قضای نماز و عبادتهای دیگر از طرف اموات خالی از اشكال نیست، مگر در حج و اگر كسی بخواهد در عبادتهای دیگر اجیر بگیرد قصد رجاء كند، امّا به جا آوردن نماز و روزه قضا و همچنین نماز و روزه مستحبّی به قصد قربت و بدون گرفتن اجرت اشكالی ندارد.
مسأله 1214ـ انسان می تواند برای بعضی از كارهای مستحب مانند زیارت قبر پیغمبر(صلی الله علیه وآله) و امامان(علیهم السلام) از طرف زندگان اجیر شود، ولی احتیاط واجب آن است كه پول را برای مقدّمات كار بگیرد و نیز می تواند اعمال مستحبّی را انجام دهد و ثواب آن را به اموات یا زنده ها هدیه نماید.
مسأله 1215ـ كسی كه برای نماز قضای میّت اجیر شده، باید مسائل نماز را بخوبی بداند و قرائت او صحیح باشد.
مسأله 1216ـ شخصی كه می خواهد از طرف دیگری نماز یا روزه، یا عبادت دیگری، به جا آورد باید در موقع نیّت، میّت را معیّن كند، لازم نیست اسم او را بداند، همین اندازه كه علامت و نشانه ای برای او در قصد و نیّت خود قرار دهد كافی است.
مسأله 1217ـ شخص نایب باید خود را به جای میّت فرض كند و عبادتی را كه بر ذمّه اوست قضا نماید و اگر عملی را انجام دهد و ثواب آن را برای او هدیه كند دین او ادا نمی شود.
مسأله 1218ـ در صورتی ذمّه میّت ادا خواهد شد كه اطمینان پیدا شود كه نایب نماز را خوانده است و اگر شك كند كافی نیست، ولی اگر یقین داشته باشد نماز را خوانده امّا نداند صحیح انجام داده یا نه اشكال ندارد.
مسأله 1219ـ اگر نایب بگوید نماز را خوانده ام تنها به گفته او نمی توان قناعت كرد
[229]
مگر این كه فرد مورد اطمینانی باشد.
مسأله 1220ـ شخصی كه از میّت نیابت می كند باید كسی باشد كه در انجام اجزاء و شرایط نماز معذور نباشد، مثلاً كسی كه نشسته نماز می خواند نمی تواند نایب شود، حتّی بنابر احتیاط واجب كسی كه با تیمّم یا جبیره نماز می خواند نیابت نكند.
مسأله 1221ـ مرد می تواند برای زن و زن برای مرد نیابت كند و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز بایدبه وظیفه خودش عمل نماید، نه وظیفه میّت و لازم نیست قضای نمازهای میّت به ترتیب خوانده شود، خواه ترتیب آن را بداند یا نداند، مگر در مورد ظهر و عصر، یا مغرب و عشا از یك روز كه رعایت ترتیب در آن لازم است.
مسأله 1222ـ كسی كه اجیر برای قضای نماز و روزه می شود اگر طرز مخصوصی را با او شرط كنند (مثلاً بگویند نماز را باید در مسجد یا در فلان ساعت بخواند) باید به شرط عمل كند، امّا اگر شرط خاصّی با او نكنند مطابق تكلیف خود و طبق معمول انجام دهد و در مستحبّات نیز آنچه معمول است به جا می آورد و بیش از آن لازم نیست مگر شرط كنند، خواندن نماز آیات نیز تا شرط نكنند لازم نیست.
مسأله 1223ـ هرگاه اشخاص متعدّدی را برای قضای نماز میّت اجیر كند لازم نیست برای هر كدام وقت معیّنی را تعیین نماید، بلكه آنها می توانند در هر وقت كه بخواهند نماز را به جا آورند، ولی برای رعایت ترتیب بین نمازهای قضا احتیاط مستحب آن است كه برای هر كدام از آنها وقتی را معیّن نماید، مثلاً با یكی قرار می گذارد كه در فاصله صبح تا ظهر نماز قضا به جا آورد و با دیگری از ظهر تا شب و نیز بهتر است هریك از آنها مقدار نمازی را كه می خواند با دیگری شبیه باشد، مثلاً اگر از نماز ظهر شروع می كند و تا نماز صبح پایان می دهد (خواه یك شبانه روز بخواند یا چند شبانه روز) دیگری نیز از ظهر شروع كند و به صبح خاتمه دهد.
مسأله 1224ـ هرگاه شخص اجیر پیش از تمام كردن نماز و روزه ای كه اجیر شده بود از دنیا برود درحالیكه اجرت همه آنها را گرفته، اگر شرط كرده باشند تمام نمازها را خودش به جا آورد باید اجرت مقداری را كه نخوانده از مال او برگردانند و اگر
[230]
چنین شرطی نكرده اند باید ورثه از مال او كسی را اجیر كنند تا باقیمانده را بجا آورد و اگر مالی ندارد چیزی بر ورثه واجب نیست، ولی بهتر است دین میّت را ادا كنند.
مسأله 1225ـ هرگاه اجیر پیش از تمام كردن عمل از دنیا برود و خودش نیز نماز قضا بر ذمّه داشته باشد، باید از مال او برای نمازهایی كه اجیر بوده دیگری را اجیر كنند و یا اگر شرط كرده اند خودش به جا آورد باقیمانده را برگردانند، امّا برای نمازهای خودش نمی توانند از مال او بردارند مگر با رضایت ورثه و یا در صورتی كه وصیّت كرده از ثلث مالش به مصرف نماز برسانند.